Khám phá bài cúng giao thừa: bài văn khấn truyền thống đầy ý nghĩa trong Tết Nguyên Đán

Lễ cúng giao thừa, hay còn gọi là Lễ trừ tịch, là một trong những nghi thức quan trọng nhất trong văn hóa Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Theo truyền thống, giao thừa đánh dấu thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, là thời điểm mà mọi người tiễn đưa những điều không may mắn của năm cũ và chào đón những điều tốt đẹp trong năm mới.

Ý Nghĩa Của Lễ Cúng Giao Thừa:
Lễ cúng giao thừa không chỉ đơn thuần là một nghi thức tôn giáo mà còn mang trong mình nhiều ý nghĩa sâu sắc. Đây là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau, tưởng nhớ tổ tiên và cầu mong cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Qua lễ cúng, người Việt thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh, tổ tiên, đồng thời bày tỏ nguyện vọng về sức khỏe, hạnh phúc và thành công trong năm tới.

Cấu Trúc Văn Khấn:
Trong lễ cúng giao thừa, người Việt thường chuẩn bị hai bài văn khấn riêng biệt: một cho mâm cúng trong nhà và một cho mâm cúng ngoài trời. Mỗi bài văn khấn đều mang tính trang trọng, thể hiện lòng thành kính và sự biết ơn đối với các vị thần linh và tổ tiên.

1. Văn Khấn Trong Nhà:
   • Bài văn khấn trong nhà thường được đọc vào thời điểm giao thừa, khi gia đình quây quần bên nhau. Nội dung bài khấn thường nhấn mạnh đến việc cầu xin sự bình an, sức khỏe và hạnh phúc cho các thành viên trong gia đình. Người khấn sẽ bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên đã phù hộ cho gia đình trong năm qua và cầu mong cho sự che chở trong năm mới.
2. Văn Khấn Ngoài Trời:
   • Bài văn khấn ngoài trời thường được thực hiện tại bàn thờ thiên, nơi thờ cúng các vị thần linh cai quản đất đai. Nội dung bài khấn này thường tập trung vào việc cầu xin sự phù hộ cho mùa màng bội thu, đất đai màu mỡ, và sự bình an cho cộng đồng. Người khấn cũng thể hiện lòng thành kính đối với các vị thần linh đã bảo vệ và che chở cho gia đình trong suốt năm qua.

Bài cúng giao thừa ngoài trời theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam – NXB Văn hóa Thông tin:

Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần)

Kính lạy:

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

– Con kính lạy Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần.

– Con kính lạy ngài cựu niên Hành khiển, cựu Hành binh chi thần, cựu Phán quan.

– Con kính lạy ngài đương niên Hành khiển, đương niên Hành binh chi thần, đương niên Phán quan.

– Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

Nay là phút giao thừa năm Tân Sửu với năm Nhâm Dần.

Chúng con là: …, sinh năm: …, hành canh: … tuổi, cư ngụ tại số nhà: …, ấp/khu phố: …, xã/phường: …, quận/huyện/ thành phố: …, tỉnh/thành phố: …

Nhân phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân.

Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.

Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật, Thánh, dâng hiến tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Cựu niên đương cai Thái tuế, ngài Tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân, và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên kháng thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần.

Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư Phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.

Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Bài cúng giao thừa trong nhà theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam – NXB Văn hóa Thông tin:

– Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần).

– Nam mô Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật.

– Nam mô Đông Phương Giáo Chủ Dược Sư Lưu Ly Quang Vương Phật.

– Nam mô Đức Bồ tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh.

– Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.

– Các cụ tổ tiên nội ngoại chư vị tiên linh.

Nay phút giao thừa năm Tân Sửu với năm Nhâm Dần.

Chúng con là: …sinh năm: …, hành canh: … tuổi, ngụ tại số nhà: …, ấp/khu phố: …, xã/phường: …, quận/huyện/thành phố: …, tỉnh/thành phố: …

Phút giao thừa vừa điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, tín chủ chúng con thành tâm tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật – Thánh, dâng hiến Tôn thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.

Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ thần, Phúc đức chính thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài thần, các ngài bản gia Táo phủ thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.

Con lại kính mời các cụ tiên linh, cao tằng tổ khảo, cao tằng tổ tỷ, bá thúc đệ huynh, cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.

Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự cát tường, bốn mùa được bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.

Tâm thành cầu nguyện, lễ bạc tiến dâng, cúi xin chứng giám.

Nam mô A-Di-Đà Phật (3 lần, 3 lạy).

Văn khấn giao thừa không chỉ là một phần không thể thiếu trong lễ cúng Tết mà còn là biểu hiện của văn hóa tâm linh sâu sắc của người Việt. Qua những lời khấn, người dân thể hiện niềm tin vào sự che chở của tổ tiên và các vị thần linh, đồng thời gửi gắm những ước vọng tốt đẹp cho năm mới. Lễ cúng giao thừa, với những bài văn khấn trang trọng, là cầu nối giữa quá khứ và tương lai, giữa con người với thế giới tâm linh, mang lại sự bình an và hạnh phúc cho mỗi gia đình.