3. Chơi hoa dịp Tết 

Chơi hoa vào dịp Tết Nguyên Đán là một phần không thể thiếu trong không khí rộn ràng của mùa xuân Việt Nam. Mỗi gia đình thường chọn cho mình những loại hoa tươi thắm để trang trí không gian sống, tạo nên sự rực rỡ, vui tươi trong những ngày đầu năm. Ở miền Bắc, hoa đào với những cánh hoa hồng phấn, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, thường được bày trí trong mỗi gia đình như một biểu tượng cho mùa xuân. Còn với người dân miền Nam, hoa mai vàng chính là hình ảnh đặc trưng, mang ý nghĩa thịnh vượng và tài lộc.

Ngoài những loại hoa truyền thống, người dân còn chọn hoa cúc, hoa lan hay hoa nhài để tạo điểm nhấn cho bàn thờ tổ tiên, thể hiện lòng thành kính. Việc chọn hoa, chăm sóc và bày trí hoa không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn là dịp để các thành viên trong gia đình gần gũi hơn, cùng nhau chia sẻ những ước mong cho một năm mới an khang, thịnh vượng. Trong không khí se lạnh của những ngày cuối năm, tiếng cười nói râm ran bên những giỏ hoa, chiếc bánh, hứa hẹn một Tết sum vầy và ấm cúng. Phong tục chơi hoa không chỉ làm đẹp cho không gian sống mà còn khơi dậy niềm hy vọng và niềm vui khởi đầu cho một năm mới tràn đầy sức sống.

 4. Mâm ngũ quả ngày Tết 

Mâm ngũ quả ngày Tết là một phong tục truyền thống đặc sắc của người Việt, thể hiện lòng thành kính đối với tổ tiên và cầu mong một năm mới an khang, thịnh vượng. Mâm ngũ quả thường bao gồm năm loại trái cây khác nhau, tượng trưng cho sự đa dạng và phong phú của cuộc sống. Mặc dù các loại trái cây có thể thay đổi tùy theo từng vùng miền, nhưng những loại quả như táo, chuối, bưởi, quýt, và dưa hấu thường được lựa chọn.

Mỗi loại quả đều mang trong mình những ý nghĩa riêng. Ví dụ, quả bưởi thường được cho là biểu tượng của sự phúc lộc, in dấu những mong ước về sự thịnh vượng; chuối tượng trưng cho sự sum vầy, đoàn tụ trong gia đình; trong khi dưa hấu, với màu sắc xanh đỏ nổi bật, thường đại diện cho may mắn và tài lộc.

Ngoài việc trình bày đẹp mắt, mâm ngũ quả còn thể hiện sự tinh tế của văn hóa ẩm thực, với mong muốn mang lại sự sung túc, ấm no cho gia đình trong năm mới. Việc chuẩn bị mâm ngũ quả cũng là dịp để các thành viên gia đình cùng nhau lựa chọn, bày trí và thể hiện tâm tư, nguyện vọng của mình cho một năm mới trọn vẹn. Mâm ngũ quả, vì thế, không chỉ đơn thuần là một món ăn dâng lên tổ tiên mà còn là biểu tượng cho phong tục truyền thống văn hóa và giá trị gia đình trong mỗi dịp Tết đến.

5. Dọn dẹp nhà cửa

Trong không khí rộn ràng của những ngày cuối năm, các thành viên trong gia đình thường cùng nhau dọn dẹp từng ngóc ngách, từ việc quét dọn, lau chùi bàn thờ tổ tiên cho đến việc sắp xếp lại đồ đạc. Đây không chỉ là một hoạt động mang tính chất công việc mà còn là dịp để gắn kết tình cảm gia đình, tạo nên không khí vui vẻ và ấm cúng.

Dọn dẹp nhà cửa còn là cơ hội để mọi người nhìn lại năm cũ, ôn lại những kỷ niệm đẹp, đồng thời đề ra những mục tiêu cho năm mới. Việc bày trí lại nhà cửa cũng thường đi kèm với việc lựa chọn những hoa văn, sắc màu tươi sáng để mang lại không khí sinh động, hạnh phúc hơn. Qua đó, nó không chỉ đánh thức không gian sống mà còn thổi hồn vào ngôi nhà, tạo nên một khởi đầu mới tốt đẹp cho năm mới. Dọn dẹp nhà cửa trước Tết, vì thế, không chỉ là một phong tục mà còn là một nét đẹp văn hóa thể hiện sự tôn trọng với tổ tiên và lòng biết ơn đối với cuộc sống.

6. Biếu quà Tết

Biếu tặng quà Tết là một phong tục không thể thiếu trong văn hóa Việt Nam, thể hiện lòng tri ân, tình cảm và sự gắn kết giữa con người với nhau. Hộp quà Tết thường được chuẩn bị kỹ lưỡng, không chỉ mang những món ăn ngon mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa, biểu trưng cho những mong ước tốt đẹp trong năm mới.

Một set quà Tết thường bao gồm những món bánh kẹo truyền thống như bánh mứt, hạt dưa, và trà. Những món này không chỉ thơm ngon mà còn mang ý nghĩa cầu chúc cho sự ngọt ngào và may mắn. Một phục vụ thiết thực của người Việt là lựa chọn những sản phẩm quê hương, những đặc sản địa phương như rượu nếp, hạt điều rang, hay bánh chưng, bánh tét – những món ăn truyền thống không thể thiếu trong mỗi gia đình.

Cách bày trí hộp quà cũng rất quan trọng. Những chiếc hộp được thiết kế với màu sắc tươi tắn, kèm theo thiệp chúc Tết ngọt ngào sẽ tạo nên một ấn tượng tốt ngay từ cái nhìn đầu tiên. Khi tặng quà, người ta thường dành thời gian để chia sẻ những lời chúc phúc, cầu mong sức khỏe, thành công và hạnh phúc cho người nhận. Đó có thể là lời chúc cho một năm tràn đầy tài lộc, hoặc đơn giản là sự bình an trong cuộc sống.

Trong những ngày cận Tết, hình ảnh hộp quà Tết được trao tay giữa bạn bè, đồng nghiệp hay bà con trở nên vô cùng ấm áp. Mỗi món quà không chỉ là vật chất, mà còn là sự kết nối, là tâm tình gửi gắm của người tặng đến với người nhận. Hộp quà Tết không chỉ mang đến hương vị của Tết, mà còn làm phong phú thêm không khí sum vầy, đoàn tụ và hạnh phúc, góp phần làm cho mùa xuân trở nên ý nghĩa hơn bao giờ hết.

7. Viếng thăm mộ tổ tiên

Khi viếng thăm mộ tổ tiên, các thành viên trong gia đình thường chuẩn bị hoa tươi, trái cây, và những món ăn mà người đã khuất yêu thích để dâng lên. Cả gia đình sẽ đi cùng nhau, thể hiện sự đoàn kết và gắn bó của các thành viên. Khi đến mộ, mọi người sẽ tiến hành dọn dẹp khu vực xung quanh, như lau dọn bia mộ, quét sạch rác, tạo nên một không gian trang nghiêm và sạch sẽ cho tổ tiên.

Nghi lễ viếng mộ không chỉ là hành động tưởng nhớ, mà còn là dịp để các thành viên trong gia đình ôn lại những kỷ niệm và giá trị mà tổ tiên đã để lại. Trước mộ, mọi người thường cúi đầu, cầu nguyện, đồng thời chia sẻ những mong ước và kế hoạch cho năm mới, như một cách để tổ tiên che chở và phù hộ.

Sau khi hoàn tất các nghi lễ, việc cùng nhau thưởng thức các món ăn đã chuẩn bị, hay đơn giản là ngồi lại trò chuyện bên mộ cũng tạo nên một không khí ấm cúng và gắn kết. Viếng thăm mộ tổ tiên không chỉ là một nghi lễ tôn kính, mà còn là một hoạt động mang đậm ý nghĩa tâm linh, giúp gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam.

8. Cúng tất niên

Khi chuẩn bị mâm cúng tất niên, các gia đình thường chu đáo bày biện những món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, thịt kho, dưa hành, và các món ăn dân dã khác tùy theo vùng miền. Mâm cúng được đặt trên bàn thờ trang trọng, được trang trí bằng hoa tươi, trái cây và nến, tạo nên không khí trang nghiêm của buổi lễ. Thực phẩm dâng lên tổ tiên không chỉ là món ăn, mà còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự ấm no và sung túc, thể hiện ước nguyện cho một năm mới thuận lợi.

Trong thời khắc cúng, cả gia đình thường quây quần bên nhau, thắp hương, cúi đầu tưởng niệm. Những lời cầu nguyện và chúc phúc cho tổ tiên được thành tâm gửi gắm, cùng với mong ước cho bản thân và gia đình có một năm mới bình yên, sức khỏe và thịnh vượng. Không khí lúc này trở nên ấm áp, tràn đầy tình cảm, khi mọi người cùng nhau bày tỏ niềm biết ơn và sự gắn bó với nhau.

Sau khi kết thúc lễ cúng, bữa cơm tất niên thường trở thành dịp để gia đình sum họp, sẻ chia những món ăn ngon, cùng nhau ôn lại những kỷ niệm của năm cũ và bàn luận về những dự định cho năm mới.

9. Đón giao thừa 

Đón giao thừa là một trong những khoảnh khắc thiêng liêng và quan trọng nhất trong văn hóa Tết Nguyên Đán của người Việt Nam. Đây là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, tượng trưng cho sự khởi đầu mới với nhiều hy vọng và ước vọng.

Vào giây phút giao thừa, các gia đình thường bày biện mâm cúng tổ tiên với những món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, và trái cây để tỏ lòng thành kính. Nghi lễ này không chỉ thể hiện sự kính trọng với những người đã khuất mà còn cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho gia đình trong năm mới.

Khi đồng hồ điểm giao thừa, tiếng pháo nổ vang rền, bầu không khí trở nên rộn ràng với tiếng cười nói. Nhiều người thường tổ chức lễ hội gặp gỡ bạn bè, và cùng nhau gửi lời chúc tốt đẹp, chia sẻ niềm vui, hi vọng cho năm mới. Khung cảnh luôn tràn ngập sắc hoa, ánh đèn và niềm hân hoan, tạo nên một bức tranh tươi sáng từ khoảnh khắc thiêng liêng này.

10. Hái lộc đầu năm 

Nét phong tục đẹp của người Việt trong dịp Tết đó chính là hái lộc, hái lộc được thực hiện vào đêm giao thừa hoặc sáng sớm mùng một Tết mục đích là cầu may mắn, rước lộc vào nhà nhân dịp năm mới.

Những nhánh cây mang biểu tượng của sự sinh sôi nảy nở, như cành lộc vừng, cành mai, hoặc bông hoa đang nở là những lựa chọn phổ biến. Việc hái lộc này không chỉ mang ý nghĩa cầu mong tài lộc, mà còn thể hiện sự trân trọng đối với thiên nhiên và những nguồn tài nguyên mà đất trời ban tặng.

Sau khi hái lộc về, mọi người thường đặt lên bàn thờ gia tiên để tỏ lòng biết ơn và cầu xin cho gia đình được an lành, hạnh phúc suốt cả năm. Hái lộc đầu năm cũng là dịp để các thành viên trong gia đình gắn kết, chia sẻ những niềm vui và ước mơ trong những ngày đầu xuân.

11. Xông đất 

Theo quan niệm của người Việt thì xông đất đầu năm là vô cùng quan trọng. Theo đó, gia đình thường chọn người xông đất dựa trên nhiều yếu tố như tuổi tác, cung mệnh và tính cách. Người được chọn thường là người vui vẻ, thành đạt và có cuộc sống ổn định. Khi xông đất, người này thường mang theo những lời chúc tốt đẹp, như chúc cho gia đình sức khỏe, bình an và phát đạt trong năm mới.

Thời điểm xông đất thường là ngay sau giao thừa. Người xông đất sẽ bước vào nhà, chào hỏi mọi người, đồng thời mang theo quà Tết hoặc món quà nhỏ để tặng cho gia đình, thể hiện lòng kính trọng và tình cảm. Những lời chúc từ họ cũng được xem như những khởi đầu mang lại điềm lành cho năm mới. Thời điểm xông đất là thời điểm sau phút giao thừa và người xông đất thường là người vui tính, hay gặp may mắn.

12. Chúc Tết và mừng tuổi

Dịp Tết người Việt có phong tục đi chúc Tết họ hàng, bạn bè “Mùng một tết cha, mùng hai tết mẹ, mùng ba tết thầy”. Vào dịp này mọi người đều dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất đồng thời không quên tặng cho những phong bao lì xì may mắn.

13. Đi lễ chùa đầu năm

Đi lễ chùa đầu năm là một nét đẹp tâm linh đặc trưng trong văn hóa Việt Nam, diễn ra vào những ngày đầu năm mới. Nghi lễ này không chỉ thể hiện lòng kính trọng đối với đức Phật và tổ tiên, mà còn là dịp để mọi người cầu nguyện cho một năm mới tràn đầy may mắn, tài lộc và bình an.

Khi đến chùa, mọi người thường chuẩn bị lễ vật như hoa quả, hương đèn để dâng cúng, thể hiện lòng thành kính và tri ân. Mỗi người hoặc gia đình đều có những mong ước riêng, thường là cầu cho sức khỏe, hạnh phúc, và an khang thịnh vượng trong cả năm.

Không khí tại các ngôi chùa trong những ngày đầu năm rất đông vui và nhộn nhịp, với tiếng kinh kệ, tiếng hương khói và những lời cầu nguyện vang vọng, tạo ra cảm giác thanh tịnh và bình yên. Đi lễ chùa đầu năm còn là dịp để người dân gắn kết với cộng đồng, chia sẻ với nhau những hy vọng và ước mơ cho một năm mới đầy hứa hẹn.

14. Xuất hành

Theo quan niệm dân gian, việc xuất hành vào thời điểm đầu năm sẽ ảnh hưởng đến vận mệnh của gia đình trong suốt cả năm. Do đó, người Việt thường kiêng kỵ xuất hành vào những ngày không tốt, và họ thường xem ngày, giờ cụ thể để chọn thời điểm xuất hành phù hợp, với mong muốn mang lại tài lộc, an khang cho gia đình.

Khi xuất hành, mọi người thường chọn đi đến những nơi tốt lành, không chỉ để cầu nguyện cho may mắn mà còn nhằm thăm bà con bạn bè, tạo không khí vui vẻ, hòa nhã trong những ngày đầu năm. Nhiều gia đình cũng kết hợp việc đi lễ hội, đi chùa hoặc thăm họ hàng, bạn bè để gửi lời chúc tốt đẹp và sẻ chia niềm vui.

Trên đây là những phong tục truyền thống trong ngày Tết Nguyên Đán của người Việt. Những phong tục tập quán trong dịp Tết Nguyên Đán như cúng cơm tất niên, đón giao thừa, hái lộc đầu năm, xông đất, chúc Tết, mừng tuổi, đi lễ chùa, và xuất hành vừa phản ánh nét đẹp văn hóa đặc sắc của người Việt vừa thể hiện tinh thần đoàn kết, lòng hiếu kính và mong ước cho sự an yên, thịnh vượng. Mỗi phong tục mang trong mình những giá trị tâm linh sâu sắc, gắn kết cộng đồng và gia đình, tạo nên không khí vui tươi, ấm áp, giàu ý nghĩa. Những truyền thống này được giữ gìn qua từng thế hệ và truyền cảm hứng cho mỗi người, giúp họ hướng đến một năm mới đầy hy vọng và thành công.